Bạn có thề phát triền trí óc theo thời gian. Tìm một công ty vĩ đại và mua lại với giá tuyệt vời và sau đó nắm giữ suốt hai mươi năm không phải là một việc quá khó khăn để học hỏi và thu lợi nhuận, trong khi các nhà rao giảng tại Wall Street đều thuyết giáo về những chiến lược đầu tư ngắn hạn, mà nói cho đúng, chỉ được thiết kế để mang lại giàu có cho người tư vấn chứ không phải người được tư vấn. Ví dụ, nếu một công ty sản xuất ô tô quyết định thay đổi dòng sản phẩm, nó sẽ phải đổ hàng tỉ đôla để thay đổi dây chuyền sản xuất.
Trước khi ký hợp đồng, hãy nghĩ đến tất cả những khả năng xấu nhất có thể xảy ra - vì chúng thường hay xảy ra lắm. Khi đến lúc phải bán ra, bạn không muốn ngồi đó chần chừ chỉ vì bạn yêu mến cổ phiếu này. Nhưng nếu một công ty phải liên tục thay đổi sản phẩm hay dòng sản phẩm của mình để tồn tại trong thị trường, lúc đó gần như không thể tiên đoán tương lai thậm chí chỉ trong thời gian ngắn sắp tới.
Warren nhận thấy người ta thường tạo ngoại lệ cho các chiến lược đầu tư khi họ thực hiện các vụ đầu tư nhỏ, và thái độ này thường sẽ dẫn đến việc xóa dần tính kỷ luật đã đề ra. Nếu bạn không thể viết về một đề tài nào đó, nghĩa là bạn chưa thật sự suy nghĩ về nó. Những người yêu tiền bạc hơn công việc sẽ phí phạm cuộc đời trong khổ sở và cuối cùng lại kiếm được ít tiền hơn nếu họ nghe theo lời trái tim ngay từ đầu.
Những lúc như thế Warren e ngại và tránh xa khỏi thị trường. Nhưng nếu bạn đi làm cho một công ty có cơ cấu kinh tế dài hạn thuận lợi, thì công ty này lúc nào cùng có dòng tiền luân chuyển mạnh. Điều này có nghĩa là tôi chỉ làm những gì mình hiểu rõ hoàn toàn.
Chỉ khi nào một vấn đề quá hóc búa không thể hiểu được thì người ta mới cần đến các chuyên gia, những người có thể đòi chi phí rất cao để giải thích mọi thứ. Vậy thì tại sao lại cố gắng cho một thứ mà không đem lại lợi ích cho bạn? Tại sao lại học hỏi để làm tốt với một công ty có cơ cấu kinh tế yếu kém và sẽ chẳng bao giờ mang đến cho bạn tí tiền bạc nào? Nếu bạn thấy mình đang ở trên một chiếc thuyền không biết đi về đâu, bạn nên nhảy khỏi thuyền và tìm đến một chiếc khác đang hướng ra biển lớn để thu về tài sản lớn lao - thay vì cố gắng vươn lên làm thuyền trưởng của một con tàu chậm chạp chẳng tiến đến một bến bờ tài chính nào cả. Bạn kiếm tiền nhờ bất động.
Trong khi đó, những công ty vĩ đại có giá cổ phiếu giảm khi thị trường chứng khoán sụp đổ đều ngay lập tức phục hồi khi thị trường nhận thấy năng lực sinh lợi của họ không hề suy suyển. Trong khi đó, những công ty vĩ đại có giá cổ phiếu giảm khi thị trường chứng khoán sụp đổ đều ngay lập tức phục hồi khi thị trường nhận thấy năng lực sinh lợi của họ không hề suy suyển. Vụ đầu tư đầu tiên của Warren vào GEICO, một công ty bảo hiểm ô tô, được thực hiện khi công ty đang có nguy cơ mất khả năng chi trả.
Đó là tất cả những gì tôi đang cố gắng làm. Càng lắng nghe Warren, tôi càng học hỏi được nhiều điều, không chỉ là trong đầu tư, mà bao quát trong kinh doanh và cuộc sống nói chung. Warren nhận thấy người ta thường tạo ngoại lệ cho các chiến lược đầu tư khi họ thực hiện các vụ đầu tư nhỏ, và thái độ này thường sẽ dẫn đến việc xóa dần tính kỷ luật đã đề ra.
Điều này có nghĩa là đúng về mặt dài hạn, thị trường chứng khoán thường không hiệu quả. Và không ai có thể làm giàu bằng những hành động đưa mình đến ngưỡng nghèo đói. Những cổ phiếu đang lên sẽ có lúc rót xuống, và những cổ phiếu đang rớt sẽ có lúc trồi lên.
Liệu bạn có muốn bỏ ra 100 triệu đôla cho một công ty nếu nó chỉ mang đến cho bạn 1 triệu đôla mỗi năm? Hơi nghi ngờ. Chọn sai công ty mặc dù giá hợp lý thì bạn cũng thua; chọn đúng công ty nhưng giá thiếu hợp lý bạn cũng thua. Nhắc lại là khi giá cao ngất trời nghĩa là đã đến lúc nói lời tạm biệt.
Nhưng nếu vị CEO chỉ cố gắng đổ tội cho người khác hay tình hình về những sai lầm của mình, thì đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy ông ta có thể sẽ lừa dối bản thân về những điều quan trọng khác và gần như chắc chắn không bao giờ trung thực với cổ đông. Nhưng mỗi loại cổ phiếu là một cuộc chơi khác nhau, có tỉ lệ rủi ro khác nhau, thay đổi tùy theo giá cổ phiếu, vì vậy bạn nên kiên nhẫn đợi đến khi thời vận nghiêng về phía bạn, mức độ an toàn chấp nhận được, và đánh cược thật lớn. Nhà đầu tư hôm nay không hưởng lợi từ lợi nhuận do tăng trưởng trong hôm qua.